هایپرلجر (Hyperledger) پروژه‌ی متن‌باز توسعه‌یافته توسط بنیاد لینوکس است. این پروژه، ساختاری ماژولار برای ساخت بلاک‌چین دارد. ابزار حاصل از این پروژه به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا بهترین راهکار را در این سبک از پروژه برای خود توسعه دهند. شرکت‌های بزرگی همچون آی‌بی‌ام، اینتل، سامسونگ و جی‌پی مورگان تاکنون از این ابزار برای پروژه‌های خود استفاده کرده‌اند.
نکته‌ی قابل‌ذکر این که همه‌ی پروژه‌های بلاک‌چین شبیه به یکدیگر نیستند. در حال حاضر تعداد بسیار زیادی از این پروژهها همچنین ارزهای رمزنگاری‌شده‌‌ی ساخته‌شده به‌کمک بلاک‌چین در جهان وجود دارد. در این میان، هایپرلجر نه ارز رمزنگاری‌شده، نه یک شرکت و نه نوعی بلاک‌چین است. در واقع این ابزار، یک پروژه‌ی اشتراکی برای تعدادی از بزرگترین شرکت‌های دنیای فناوری بوده است تا راه‌حل‌های بلاک‌چین را برای مشکلات بزرگ جهان ارائه دهند.
هایپرلجر چیست
همان‌طور که گفته شد، هایپرلجر پروژه‌ای توسعه‌یافته توسط بنیاد لینوکس است که به توسعه‌دهندگان و شرکت‌ها در همکاری برای انجام پروژه‌های بلاک‌چین کمک می‌کند. این پروژه مجموعه‌ای از بلاک‌چین‌های متن‌باز و ابزارهایی است که هر فرد می‌تواند با استفاده از آنها، دفتر کل (Ledger) اختصاصی خود را توسعه دهد.
ایده‌ی اصلی پروژه، ایجاد همکاری بین سازمانی و صرف‌نظر از صنعت مورداستفاده برای پروژه‌های بلاک‌چین بوده است. به بیان دیگر هایپرلجر، همکاری و ارتباط میان توسعه‌دهندگان بلاک‌چین را راحت‌تر می‌کند. درمقابل باید بدانید دفتر کل اکثر ارزهای رمزنگاری‌شده، قابلیت ارتباط با یکدیگر را ندارند.
هایپرلجر نیز مانند سیستم‌عامل لینوکس، متن‌باز است و به دیگران اجازه می‌دهد تا با استفاده از آن پروژه‌های خود را توسعه دهند. این قابلیت باعث شده تا گستره‌ی وسیعی از پروژه‌های مختلف توسط شرکت‌های بزرگ فناوری ایجاد شوند. برخی از این پروژه‌های عبارتند از:
- Hyperledger Sawtooth: سیستم ماژولار بلاک‌چین اینتل.
- Hyperledger Iroha: مجموعه‌ای از شرکت‌های ژاپنی که در به‌کارگیری هایپرلجر برای دستگاه‌های موبایل فعالیت می‌کنند.
- Hyperledger Fabric: پروژه‌ای با مدیریت IBM که از زبان‌های مشهور مانند جاوا پشتیبانی می‌کند.
- Hyperledger Burrow: پلتفرمی براساس قراردادهای هوشمند که توانایی رقابت با ماشین مجازی اتریوم را خواهد داشت.
- Hyperledger Indy: پروژه‌ای اختصاصی برای طرح‌های توسعه‌ی هویت مجازی.
نکته‌ی قابل‌توجه این که در ابتدای توسعه‌ی هایپرلجر، کاربران و کارشناسان در مورد ارز اختصاصی این سیستم گمانه‌زنی می‌کردند که در نهایت، مدیر اجرایی پروژه اعلام کرد:
هیچ‌گاه سکه‌ای برای هایپرلجر ارائه نخواهد شد. با استفاده نکردن از ارز، ما از چالش‌های سیاسی برای نگهداری و کنترل یک ارز پایدار خودداری خواهیم کرد.
تاریخچه راه‌اندازی
معرفی هایپرلجر در دسامبر سال ۲۰۱۵ توسط بنیاد لینوکس انجام شد. در دسامبر سال ۲۰۱۶، این پروژه با همکاری ۳۰ عضو بنیان‌گذار راه‌اندازی شد. در آوریل سال ۲۰۱۷، برایان بلندر، یکی از بنیان‌گذاران بنیاد نرم‌افزاری آپاچی به‌عنوان مدیر اجرایی این پروژه انتخاب شد. در سپتامبر همان سال، یک توصیف شعاری برای این ابزار معرفی شد که آن را «چتر بلاک‌چین تجاری» نامید. تا دسامبر سال ۲۰۱۷ تعداد اعضای شرکتی و همکاران پروژه به ۲۰۰ عضو رسید. در نهایت در ژانویه‌ی سال جاری میلادی این پروژه به سریع‌ترین پروژه‌ی لینوکس در رشد و گسترش تبدیل شد. برای توسعه‌ی Hyperledger Fabric v1.0 تعداد ۱۵۹ مهندس از ۲۷ سازمان مجزا با هم همکاری کردند.
در حال حاضر بیش از ۲۴۰ سازمان از توسعه‌ی پروژه‌ی هایپرلجر حمایت می‌کنند. این رویکرد با بسیاری از بلاک‌چین‌هایی که تاکنون راه‌اندازی شده‌اند، متفاوت است. در میان سازمان‌های حامی این پروژه، نام‌های بزرگی همچون فوجیتسو، هواوی و سامسونگ و همچنین نهادهای مالی مانند امریکن اکسپرس، جی‌پی مورگان و ولز فارگو به چشم می‌خورند.
بنیاد لینوکس علاوه بر عرضه‌ی هایپرلجر، ابزارهای رایگانی را نیز در کنار آن در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد. برخی از این ابزارها عبارتند از:
- Hyperledger Caliper: امکان اندازه‌گیری میزان کارایی یک بلاک‌چین را به کاربر می‌دهد.
- Hyperledger Cello: ابزاری برای عرضه‌ی بلاک‌چین به‌عنوان سرویس (BAS).
- Hyperledger Composer: ابزاری برای ساخت شبکه‌های تجاری بر مبنای بلاک‌چین.
هایپرلجر چگونه کار می‌کند
هدف هایپرلجر، انعطاف‌پذیری و قابلیت هماهنگ شدن با نیازهای گوناگون کسب‌وکارها است. درنتیجه این ابزار، یک طراحی ماژولار دارد و به همین علت قابلیت انواع استفاده توسط تیم‌های مختلف را دارا می‌باشد. در حال حاضر پروتکل‌های هماهنگی متعددی در پروژه‌های Hyperledger استفاده می‌شوند. به‌علاوه تیم‌ها می‌توانند با ترکیب شدن، بلاک‌چین اختصاصی خود را با استفاده از ابزارهای موجود توسعه دهند. این نوع از همکاری با شبکه‌های مانند بیت کوین و اتریوم متفاوت است. در آن شبکه‌ها، تایید تمامی تغییرات توسط تمام اعضا الزامی است.
به‌خاطر طراحی ماژولار این پروژه، انواع مختلفی از پروژهها در حال توسعه با آن هستند. برخی از این پروژهها عبارتند از:
- social plastic: تبدیل زباله‌های پلاستیکی به ارز قابل خرید و فروش.
- Pokitdok: کمک به تجاری‌سازی محصولات جدید سلامت.
- Cicero: پلتفرم قرارداد هوشمند که توانایی ساخت قراردادهایی با قابلیت پیگیری قانونی را دارد.
- The Spot Exchange: پلتفرم ناشناس برای اتصال خریداران و فروشندگان محل پارک.
هایپرلجر در حال حاضر، ۱۰ منبع کد دارد که ۲ عدد از آنها به‌صورت فعال مورد استفاده قرار گرفته و ۸ مرکز دیگر فریمورک‌هایی برای ایجاد قابلیت ساخت بلاک‌چین اختصاصی هستند.
در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که هایپرلجر تعداد زیادی از توسعه‌دهندگان و اعضای اکوسیستم رمزنگاری و شبکه را به‌خاطر ماهیت متن‌باز خود، مجذوب کرده است. این نشان می‌دهد که شرکت‌های زیادی، آینده‌ی توسعه بر مبنای بلاک‌چین را دیده و به‌دنبال واقعی کردن آن هستند. البته چالش‌هایی نیز در این مسیر وجود دارند. یکی از این چالش‌ها رقابت شدید راهکارهای تجاری بلاک‌چین مانند R3، EOS و اتریوم است. به‌هرحال باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا رویکرد متن‌باز می‌تواند بلاک‌چین را در اختیار همه‌ی مردم جهان قرار دهد؟
نظر شما چیست؟ با توجه به افزایش خبرها و مقالات در مورد این فناوری جدید، آیا می‌توان آینده‌ای را با فرمانروایی بلاک‌چین در دنیای فناوری متصور شد؟
